Wormenbak, alles wat je moet weten om te composteren in een zelf gemaakte wormenbak

Heb je een kleine tuin, balkon of helemaal geen buiten plekje? Dan is een wormenbak de oplossing.

Opmerking: het artikel wordt regelmatig aangepast op basis van nieuwe ervaringen en inzichten.

In dit artikel vertel en beschrijf ik:

• Wanneer een wormenbak de beste oplossing is en waarom.
• De voordelen van een wormenbak.
• Hoe je een wormenbak maakt voor een gezin van vier personen.
• Hoe een wormenbak opstarten
• De wormen
• Wat mag wel en wat mag niet in een wormenbak.
• Hoe een wormenbak verzorgen.
• Enkele fabeltjes die niet waar zijn.
• Enkele tips en mijn persoonlijke ervaring.

Dit artikel is op basis van mijn eigen ervaring. Natuurlijk heb ik bij de start Google geraadpleegd voor om mij te informeren.

Maar deze info is algemeen en dikwijls een kopie van elkaar en niet altijd volledig juist.

Door observeren en uitproberen leer je het meeste.

Zelf ben ik met een wormen compostbak gestart om vijf redenen.

• We hadden kippen, maar eigenlijk zaten ze te krap. Daarom hebben we ze weggegeven, met als gevolg dat we nu veel keukenafval hebben dat niet meer naar de kippen gaat.
• Ons compostvat is te klein. Daarnaast heb ik deze zomer geleerd van een compostmeester dat een compostvat een slechte idee is. Om dat je met anaerobe omgeving zit (zonder lucht)
• Ook gekookt eten mag in de wormenbak
• In de Permactuur spreekt men over gesloten systemen. Met andere woorden zo weinig mogelijk afval creëren maar opnemen in een kringloop. In plaats van ze in de vuilbak te gooien. Planten worden groenafval en groenafval wordt compost voor nieuwe planten.
• Een geweldige vorm van compost voor mijn tuin.

Wanneer een wormenbak de beste oplossing is en waarom.

Naar mijn mening is een wormenbak altijd een goede oplossing. In elke situatie, ook als je een grote tuin hebt, dan kan je hem combineren met een compost hoop.

Maar voor kleine tuintjes, balkons, terrassen of zelfs als je geen buiten ruimte hebt wordt het pas echt interessant.

Door de beperkte operavlakte kan je zelfs in de keuken of de berging composteren.

De voordelen van een wormenbak

• Composteren op beperkte ruimte.
• Ook klaar gemaakt (gekookt) voedsel mag in de bak. Dit vermijd je best op een composthoop om ongedierte te vermijden.
• Twee super compost producten, wormengier en compost (vermicompost) zelf.
• Een leuk project om te maken, verzorgen en om samen te doen met de kinderen.
• De vuilzak is aanzienlijk lichter.

Hoe je een wormenbak maakt voor een gezin van vier personen.

Een wormenbak zelf maken is heel eenvoudig op een half uur ben je klaar. Maar je kan natuurlijk altijd een kant en klare kopen.

De wormen compostbak die ik heb gemaakt zou in principe vier mensen moeten kunnen ondersteunen. Dit hangt natuurlijk van gezin tot gezin af. Met ondersteunen bedoel ik het groenten afval en eten resten verwerken van het hele gezin.

Als je veel verse groenten en fruit kweekt/koopt zal je meer afval hebben. Ook als er veel eten wordt weggegooid zal je bak sneller vol zitten.

Boodschappen lijstje
– 3 curvebakken van 30 x 40 x 20 cm (niet doorzichtig, grijs of zwart is goed)
– 1 cruvebak deksel
– 1 kraantje

Deze producten kan je in elke doe-het-zelf zaak vinden.

Extra benodigdheden
– Boormachine
– Boor van 8mm
– Boor van 15mm
– Meetlat
– Markeer stift

Stap 1

Markeer op de onderzijde van 2 curvebakken een patroon van 4cm x 4cm

 

Stap 2

Boor op de snijpunten gaatjes met het boor van 8 cm. Deze gaatjes dienen om de wormengier door te laten naar de onderste bak.

Doe dit voor de twee baken.

Stap 3

Neem de derde cruvebak en op de smalste zijde boor je op 1,5 cm van de onderkant een gat van 15 mm.

Let op dat je het gat niet te laag boort want anders kan je het kraantje aan de binnenkant niet vastschroeven.

Stap 4

Steek het kraantje door het gat en schroef aan de binnenkant het kraantje vast.

Stap 5

Neem een koffie of iets fris en bewonder je werk want de wormenbak is klaar!

Simpel niet? Wellicht vergeet ik wat details die voor mij vanzelfsprekend zijn. Is iets niet duidelijk stuur een mailtje naar info@oldstreettown.com

Stap 6

Na een paar maanden als de bak goed is opgestart en bijna vol is is het tijd om de tweede bak op de eerste bak te zetten. Zo kunnen de wormen verhuizen naar het tweede verdiep.

Stap 7

Als bak één volledig klaar is, dus volledig verteerd. Kan je deze wegnemen en de inhoud gebruiken in de tuin. Let op dit is straf spul, zorg er voor dat je planten niet verbranden.

Hoe een wormenbak opstarten

De wormenbak is klaar, dit was het eenvoudige stuk. Nu moeten we de wormenbak opstarten en in leven houden (lees te vrede houden)

Dit heb je nodig:

• Krantenpapier
• Eierdoos
• Koffiegruis
• Aarde
• Keukenafval
• Waterspuit
• Compostwormen

Omdat er gaatjes inzitten start ik met eierdoos en kranten snippers zodat er niet te veel aarde en koffiegruis door valt.

Daarna een mengeling van koffiegruis, aarde en keukenafval, zoals op de foto.

Opgelet vul de bak niet dadelijk tot boven toe want dan kan het geheel beginnen stikken en rotten met de bijhorende ongewenste geur.

Start met een laag van vier tot zes centimeter en houdt alles luchtig, het laatste wat je wil is een compacte koek.

Probeer de verhouding keukenafval en aarde in balans te houden. Alles heeft zijn functie. Zo hebben de wormen de aarden nodig om hun ingewanden te kuisen.

En nu water. Sproei/mist wat water over het geheel. Het mag goed vochtig zijn maar het water mag er niet uitlopen. Wormen moeten ook drinken.

De wormen

Ons wormenhotel is klaar om de wormen te ontvangen. Maar welke wormen? Er zijn heel veel verschillende soorten. De meest bekende is de regenworm.

Deze moeten we niet hebben want deze leven van reeds gecomposteerd materiaal.

De worm die we nodig hebben is de tijgerworm (Latijnse naam: Eisenia Foetidae), Het zijn rode gestreepte wormen en vele dunner en kleiner als de standaard regenworm.

De vraag die ik mij stelde en vele onder jullie ook, waar kan je ze krijgen of kopen.

Koop ze alstublieft niet! Er zijn genoeg alternatieve. Vraag het aan iemand (buur, kennis, familie) die een echte composthoop heeft voor een hoopje wormen.

Of je kan terecht bij de buurtcompost of bij je compostmeester in de buurt.

Hoeveel heb je er eigenlijk nodig?

Een compost worm weegt gemiddeld 0,25 gram. Voor 1 gram compost heb je 4 wormen nodig.

Wil je 250 gram per dag composteren, dan moet je tussen 250 en 500 gram compost wormen hebben. Dit wil zeggen dat je tussen de 1000 en 2000 wormen nodig hebt.

Gelukkig moet je niet starten met zoveel wormen want ook wormen kweken als konijnen. Met een 100 a 200 tal kom je al een heel eind.

Dit betekend wel dat je de eerste 2 maanden niet elke dag vers groen afval kan toevoegen. Ik hou het de eerste drie maanden op één maal per week.

Wat mag wel en wat mag niet in een wormenbak.

Bijna alles mag in de wormenbak. Je mag er van uitgaan dat alles wat uit de keuken komt in de wormenbak mag. Met enkele  uitzonderingen.

• Vetstoffen (frituur of pan resten)
• Snijbloemen, ook voor de gewone composthoop is dit trouwens geen goede keuze. Deze zijn meestal heel intensief bespoten
• Citrusschillen
• Botjes

Hoe een wormenbak verzorgen.

De beste indicator voor een gezonden wormenbak is de compostworm zelf. Als de wormen zich voortplanten en actief zijn dan ben je goed bezig.

• Zorg er voor dat je geleidelijk aan vers groen afval aanbrengt. Zeker in het begin (eerste drie maanden).
• Varieer met je groenafval.
• Zorgt er voor dat er genoeg vocht aanwezig is in de bak, maar ook niet te veel.
• Vermeid afval dat niet in de wormenbak mag.
• Stoor de wormen niet te veel. Het is leuk om te kijken of ze nog leven en of ze zicht voortplanten. Maar beperk dit tot één keer in de twee weken.
• Zorg voor een stabiele temperatuur en geen licht. Tussen de 15 en 20 graden is ideaal.

Als je gele kleine bolletjes ziet dan weet je dat wormen zich aan het voortplanten zijn. De gele bolletjes zijn namelijk eitjes. Let er op dat je de wormen niet te veel verstoort.

Enkele fabeltjes die niet waar zijn.

Een Wormenbak stinkt

Nee, een goed verzorgde wormenbak stinkt niet. Als er voldoende wormen in zitten en de groenteafval wordt geleidelijk toegevoegd dan zal de bak niet stinken.

De bak zal eerder naar natte bos aarde ruiken. En met het deksel er op is de geur te verwaarlozen en kan je hem zelfs in de keuken of in een berging zetten.

Wormen ontsnappen en ik wil geen huis vol wormen.

Wormen zullen enkel verhuizen als ze niet meer te vrede zijn. Als er te weinig voedsel is of te weinig vocht. Ook als je verkeerde dingen gaat toevoegen kan het zijn dat ze vertrekken.

Daarnaast een worm leeft zonder licht dus een ontsnap poging ligt niet in hun aard.

Als ze dan toch ontsnappen zullen ze heel snel uitdrogen en sterven. Even met de stofzuiger er over en weg zijn de wormen.

Wormen zijn vies

Dat is persoonlijk maar ik vind compostwormen fascinerend. Duizenden kleine beestjes die voor jou werken aan een super compost.

Oogsten

Daar sta je dan een bak vol wormencompost met een hoop wormen in. Hoe krijg je die er nu uit op een eenvoudige en snelle manier. Je kan ze er één voor één uitvissen, maar dit is een echt monniken werk. Daarom deze twee strategieën:

1. Migratie door voeding of afwezigheid ervan: Op een bepaald moment zit de onderste bak vol en geef je geen nieuwe voeding bij. Boven op deze bak zet je een nieuwe bak met gaatjes. Je kan de migratie versnellen door iets “lekkers” aan te bieden aan de wormpjes. Koffie gruis is een goeie keus.
2. Migratie door licht: Wormen zijn licht schuw. Daar kan je handig gebruik van maken. Zet de bak buiten en verwijderd de bovenste laag compost. De zichtbare wormen zullen weg kruipen van het licht dus naar beneden. Dan kan je de volgende laag compost weghalen. En zo ga je door tot je een berg wormen hebt met een beetje compost. Dit gooi je dan in een nieuwe bak.

De compost spreid je dan best uit op een groot oppervlakte om te drogen. Op deze manier bewaar je het beste de compost. Als de compost droog is kan je hem zeven en de onverteerde delen kan je terug bij de wormen gooien.

Enkele tips en bedenkingen.

• Ik denk dat het kraantje niet echt nodig zal zijn, maar wel handig. Tijd zal het leren.

Update 09/02/2017 Kraantje is inderdaad niet nodig in mij setup. Je moet de wormengier zo wie zo verdunnen. Daarom doe ik in de onderste bak wat water, want er is meestal al een deel van de gier opgedroogd en zo kan je die los weken. Daarna giet je alles gewoon in een fles of potje. Om het zo bewaren tot je het gaat gebruiken.

• Hoeveel verdun je de wormengier?

In principe 1 op 10. Dan zit je goed, maar ik durf het nog meer te verdunnen. Hier door kan ik vaker water geven met een beetje meststof in.